Συγγραφή : Θεοδώρα Ζαφειροπούλου, Καθηγήτρια χορού – Μουσικός [Συνθετική Παιγνιόδραση]
Η χρήση της φωνής στην ανθρώπινη επικοινωνία αποτελεί έναν πολύ παλιό και ουσιαστικό τρόπο έκφρασης & σύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων. Έχει αποτελέσει το κύριο μέσο έκφρασης συναισθημάτων, ιδεών και πληροφοριών. Είναι ο πυρήνας της επικοινωνίας καθώς μεταφέρει, πολλές φορές, την ψυχική διάθεση του ομιλητή, ενώ παράλληλα δύναται να επηρεάσει την αντίληψη και την αντίδραση του ακροατή.
Από τους αρχαίους χρόνους, η φωνή χρησιμοποιούταν ως μέσο επιβίωσης σε ένα περιβάλλον που απαιτούσε στρατηγικές επικοινωνίας για την διατήρηση της ζωής και την οργάνωση των κοινοτήτων. Οι πρώτοι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τη φωνή τους για να εκφράσουν τις ανάγκες τους, να προειδοποιήσουν για κινδύνους και να συντονίσουν τις κοινωνικές δραστηριότητες. Με την πάροδο του χρόνου, η φωνή απέκτησε νέες διαστάσεις στην επικοινωνία.
Στις αρχαίες πολιτισμικές κοινωνίες, η φωνή χρησιμοποιούταν για να μεταφέρει ιστορίες, να ενθαρρύνει τους ακροατές και να επηρεάσει τις πολιτικές αποφάσεις. Οι ποιητές και οι ρήτορες αξιοποίησαν τη φωνή τους για να δημιουργήσουν επικοινωνιακά δράματα και να πείσουν το κοινό για τις απόψεις τους. Η φωνή αποτελούσε έναν πολύ δυνατό τρόπο έκφρασης και προβολής των ιδεών.
Στη σύγχρονη εποχή, η φωνή παραμένει ένα κεντρικό στοιχείο της ανθρώπινης επικοινωνίας, αν και ο τρόπος χρήσης της έχει εξελιχθεί με την πρόοδο της τεχνολογίας. Η ψηφιακή εποχή έχει φέρει νέες μορφές επικοινωνίας με τη χρήση της φωνής, όπως οι τηλεφωνικές συνομιλίες, οι φωνητικές εντολές των ηλεκτρονικών συσκευών και οι αναγνώσεις κειμένων από ψηφιακά μέσα.
Η ένταση, ο τόνος και ο ρυθμός της φωνής, μπορούν να αποκαλύψουν τον εσωτερικό μας κόσμο και να ενισχύσουν την επικοινωνία & την αμοιβαία κατανόηση. Τονίζει τα συναισθήματά μας, τον ενθουσιασμό, τη χαρά, το φόβο ή τη θλίψη. Επιπλέον, η φωνή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει τη σημασία μιας πρότασης ή να δημιουργήσει εντυπώσεις που παραμένουν στη μνήμη μας. Επίσης, για να διαστρεβλώσει το περιεχόμενο των λέξεων, αποκαλύπτοντας το αληθές ή το ψευδές.
Τελικά, η χρήση της φωνής στην καθημερινή μας επικοινωνία, αποτελεί ένα κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας. Ίσως το πλέον ουσιώδες στοιχείο στην δημιουργία πιο συνειδητών και συνδεδεμένων κοινοτήτων.
Η φωνή, αποτελεί επίσης, ένα από τα πιο ισχυρά και πολυδιάστατα εκφραστικά θεατρικά μέσα. Ο Κωνσταντίν Στανισλάβσκι (1863-1938) -Ρώσος θεατρικός σκηνοθέτης και ηθοποιός – θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους του σύγχρονου θεάτρου. ‘Ιδρυσε το θεατρικό εργαστήρι του Μόσχας, γνωστό και ως Σχολή του Στανισλάβσκι, όπου ανέπτυξε μια μεθοδολογία για την εκπαίδευση ηθοποιών που είναι γνωστή ως Σύστημα Στανισλάβσκι. Η προσέγγισή του έδωσε μεγάλη έμφαση στην εσωτερική αλήθεια του ρόλου και στην ενσυναίσθηση του ηθοποιού προς τον χαρακτήρα που υποδύεται.
Η φωνή, στο σύστημα του Στανισλάβσκι, δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο επικοινωνίας του χαρακτήρα με τους άλλους, αλλά ένα εργαλείο εσωτερικού διαλόγου με τον εαυτό του και αναγνώρισης των ενδότερων συναισθημάτων. Οι ηθοποιοί μαθαίνουν να ερμηνεύουν το κείμενο με βάση τη βαθύτερη σημασία του και να εκφράζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις εσωτερικές αναζητήσεις του χαρακτήρα μέσω της φωνής τους.
Ένα από τα βασικά στοιχεία του συστήματος αυτού, είναι ο έλεγχος της αναπνοής και η διαχείριση της ροής του αέρα. Ο ηθοποιός μαθαίνει να ελέγχει την αναπνοή του και να τη χρησιμοποιεί ως εργαλείο απόδοσης σκέψεων & συναισθημάτων στην ερμηνεία του.
Στη μέθοδο της Συνθετικής Παιγνιόδρασης, η φωνή αναδεικνύεται ως ισχυρό εργαλείο εξέλιξης. Μέσω φωνητικών ασκήσεων και εργασιών, οι συμμετέχοντες ενισχύουν την αυτοεπίγνωσή τους, ανακαλύπτουν νέες πτυχές του εαυτού τους και εκφράζονται με ελευθερία και αυθεντικότητα.
Μέσα από τη σύγκλιση των δύο μεθόδων, η φωνή μετατρέπεται σε μέσο που μας επιτρέπει να αποκαλύψουμε και να αποκαλυφθούμε. Παράλληλα, ενισχύει την ανάπτυξη της ευαισθησίας μας απέναντι στους άλλους, την αλληλεπίδραση και την κατανόηση σε ένα περιβάλλον παιχνιδιού, δράσης & προσωπικής εξέλιξης.
Εν κατακλείδι, δεν μπορούμε παρά να θαυμάσουμε τον πλούσιο και ουσιαστικό ρόλο της φωνής στην ανθρώπινη εξέλιξη και επικοινωνία ανά τους αιώνες. Η επικοινωνία μας, τόσο με τους ανθρώπους γύρω μας όσο και με τον ίδιο μας τον εαυτό, εξαρτάται με απόλυτο τρόπο από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φωνής μας – εκούσια και ακούσια. Είναι στο χέρι μας λοιπόν πώς θα την αξιοποιήσουμε και θα την σεβαστούμε !