Συρραφή – επιμέλεια: Φρόσω Μπενετή, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Εμψυχώτρια ομάδων

Η περίοδος εντατικής ψυχοθεραπείας είναι μια περίοδος εντατικής εξέλιξης, στη διάρκεια της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να υποστεί περισσότερες αλλαγές απ’ ό,τι μερικοί άνθρωποι δοκιμάζουν σ’ ολόκληρη τη ζωή τους. Γιατί, για να επισπευστεί αυτή η εξέλιξη, πρέπει να εγκαταλειφθεί ένα ανάλογο ποσοστό του “παλιού εαυτού”. Αυτό αποτελεί ένα αναπόφευκτο τμήμα μιας επιτυχημένης ψυχοθεραπείας.


Στην ουσία, η διαδικασία της παραίτησης αρχίζει συνήθως πριν ο θεραπευόμενος έχει την πρώτη συνάντηση με τον ψυχοθεραπευτή. Για παράδειγμα, η ίδια η απόφαση να ζητηθεί φροντίδα, αποτελεί καθαυτή μια παραίτηση από την ιδέα που έχει κανείς για τον εαυτό του: “Είμαι εντάξει”. Η αλήθεια είναι ότι η διαδικασία της παραίτησης, συχνά αρχίζει προτού ακόμα ο θεραπευόμενος έχει φτάσει στην απόφαση να ζητήσει βοήθεια. Αυτό συμβαίνει καθώς το αίσθημα που συνδέεται με την παραίτηση από κάτι προσφιλές, ή τουλάχιστον κάτι που είναι μέρος του εαυτού μας και πολύ οικείο, είναι η κατάθλιψη.

Εφόσον οι ψυχικά υγιείς άνθρωποι πρέπει να αναπτύσσονται, και εφόσον η παραίτηση ή η απώλεια του παλιού εαυτού είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας για ψυχική και πνευματική ανάπτυξη, η κατάθλιψη είναι ένα φυσιολογικό και βασικά υγιές φαινόμενο. Γίνεται νοσηρή μόνο όταν κάτι παρεμβαίνει στη διαδικασία της παραίτησης, με αποτέλεσμα η κατάθλιψη να παρατείνεται σε χρόνια παθολογική κατάθλιψη.

Οι θεραπευόμενοι είναι πολλές φορές ήδη μπλεγμένοι σε μια διαδικασία παραίτησης ή ανάπτυξης, προτού σκεφτούν για ψυχοθεραπεία και αυτό είναι που τους σπρώχνει στο γραφείο ψυχοθεραπευτή. Δουλειά του θεραπευτή είναι συνεπώς να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να συμπληρώσει τη διαδικασία ανάπτυξης που εκείνος έχει ξεκινήσει.

Οι θεραπευόμενοι βέβαια, δεν συνειδητοποιούν τι ακριβώς συμβαίνει. Αντίθετα, πολλές φορές, επιθυμούν μόνο ανακούφιση από τα συμπτώματα της κατάθλιψής τους “για να γίνουν τα πράγματα όπως ήταν πριν”. Δεν υποψιάζονται καν, ότι τα πράγματα δεν είναι πια δυνατόν να είναι “όπως ήταν πριν”. Το ασυνείδητο όμως το ξέρει αυτό. Και ακριβώς επειδή το ασυνείδητο με τη σοφία του ξέρει ότι “ο τρόπος που ήταν τα πράγματα” δεν στέκει πια ή δεν είναι πια δημιουργικός, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο βιώνεται και η κατάθλιψη.

Το γεγονός ότι το ασυνείδητο είναι ένα βήμα μπροστά από το συνειδητό, μπορεί να ακούγεται παράξενο, είναι όμως κάτι που ισχύει σε μια γενικότερη κλίμακα και αποτελεί μια βασική αρχή της ψυχικής λειτουργίας.

Η διαδικασία της παραίτησης του εαυτού είναι, για πολλούς από μας, μια σταδιακή διαδικασία στην οποία μπαίνουμε άτακτα και κατά περιόδους.
Μια μορφή προσωρινής παραίτησης του εαυτού αξίζει ιδιαίτερης μνείας, γιατί η άσκησή της είναι μια απόλυτη απαίτηση για σοβαρή μάθηση κατά την ενηλικίωση και συνεπώς για σημαντική ανάπτυξη του ανθρώπινου πνεύματος.
Διά μέσου της προσωρινής παραίτησης του εγώ – σαν να λέμε δηλαδή, βάζοντας κατά μέρος το εγώ – ώστε να αφεθεί χώρος για να συγχωνευτεί το νέο υλικό μέσα στον εαυτό. Η πειθαρχία που απαιτεί αυτή τη θέση, χρειάζεται εκλεπτισμένη αυτογνωσία και θαρραλέα τιμιότητα.

Χωρίς αυτή την πειθαρχία κάθε παρούσα στιγμή είναι μόνο η επανάληψη κάποιας άλλης που την έχουμε ξαναδεί ή βιώσει πολλές φορές. Για να μπορέσει λοιπόν να ξεπηδήσει κάτι αληθινά καινούργιο, οφείλουμε να υποβληθούμε σε μια αποκέντρωση του εγώ.

Πηγή – Βιβλιογραφία:

Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος, Σκοτ Πεκ, μτφρ.: Στέλιος Ζαχαρόπουλος. Εκδόσεις Κέδρος.